Het is verleidelijk om humor in te zetten om de werkmoraal een boost te geven of druk van de ketel te halen. Maar de effecten van humor zijn genuanceerd, blijkt uit een Canadees onderzoek onder 284 werknemers van 9 organisaties uit verschillende branches. Een en ander hangt af van je managementstijl en het soort humor. Passen die twee grootheden niet bij elkaar, dan kan het averechts uitpakken.
Vertrekpunt: drie leiderschapsstijlen, vier soorten humor
De onderzoekers onderscheiden in dit kader drie soorten managers:
- Prestaties belonend: deze manager bepaalt precieze, goed gedefinieerde doelen, geeft volop feedback, en werkt vaak met incentives om gewenste resultaten te stimuleren.
- Actief bij uitzondering: heeft een terughoudende aanpak, monitort meer dan dat hij motiveert, grijpt correctief in als de performance achteruitgaat.
- Laissez faire: is steeds buiten de deur als het er op kantoor op aankomt, heeft weinig aandacht voor prestaties, vertrouwt erop dat medewerkers vanzelf gemotiveerd zijn.
Daar zetten de onderzoekers vier soorten humor tegen af. Constructief zijn harmonieuze humor (bevordert de teamgeest) en zelfversterkende humor (vermindert spanning, bevordert een positieve houding). Aan de andere kant van het spectrum vind je agressieve humor (sarcasme, anderen naar beneden halen) en zelfondermijnende humor (anderen aan het lachen maken over jezelf, bevordert acceptatie).
Humor door managers niet vaak goed
Verrassend genoeg blijken managers met constructieve humor de plank vaak mis te slaan. Zo wordt zelfversterkende humor vaak gezien als onwil om problemen onder ogen te zien. Prestatiegerichte managers moeten sowieso niet te veel grappen maken, omdat het hun autoriteit kan ondermijnen (zeker zelfondermijnende humor). De incentivemanager heeft meer baat bij agressieve humor: medewerkers percipiëren gek genoeg méér support als dit soort baas bijvoorbeeld de spot drijft met concurrenten of een slecht functionerende medewerker. Pas op: je moet zeer kundig en gerespecteerd zijn om weg te komen met agressieve humor. Voor een laissez faire-baas is zoiets dodelijk: medewerkers hebben toch al het gevoel dat hij anderen naar beneden haalt om de eigen tekortkomingen te compenseren. Ook zelfondermijnende humor is voor deze bazen onhandig, omdat ze toch al onvoldoende respect en vertrouwen genieten. Al met al wordt humor volgens de onderzoekers overgewaardeerd als middel tegen kwalen op de werkvloer of manier om een toffe werkplek nog toffer te maken. Leiderschapsvaardigheden verwerven is een betere strategie.
Bron: Journal of Leadership & Organizational Studies, februari 2016
